Czym jest skręcenie stawu skokowego?
Skręcenie stawu skokowego to uszkodzenie więzadeł bocznych łączących kość piszczelową i strzałkową z kością skokową. Najczęściej dotyczy więzadeł bocznych kostki (np. przedniego więzadła strzałkowo-skokowego) i powstaje w wyniku nagłego przekręcenia stopy na zewnątrz (tzw. wywichnięcie kostki bocznej). Typową przyczyną jest upadek na nierównym podłożu lub bieg z szybką zmianą kierunku. Pacjent odczuwa silny ból w okolicy kostki zewnętrznej i szybko pojawia się obrzęk. Leczenie polega na stabilizacji urazu oraz stopniowej rehabilitacji.
Stopnie skręcenia stawu skokowego
Skręcenia kostki dzielimy na stopnie w zależności od nasilenia urazu:
Stopień I – niewielkie naciągnięcie więzadeł bez znaczącego uszkodzenia. Ból jest umiarkowany, pacjent może chodzić przy niewielkim bólu, obrzęk jest niewielki.
Stopień II – częściowe naderwanie więzadeł. Ból jest ostry, pojawia się wyraźny obrzęk i ograniczona stabilność stawu. Pacjent może mieć trudności w stawianiu pełnego ciężaru na kończynę.
Stopień III – całkowite zerwanie jednego lub więcej więzadeł bocznych. Objawy obejmują bardzo silny ból, duży obrzęk i siniak, znaczne upośledzenie możliwości chodzenia. Staw skokowy jest niestabilny i może wymagać dłuższego unieruchomienia lub operacji.
Leczenie skręcenia stawu skokowego
Podstawowym postępowaniem w skręceniu kostki jest szybkie odciążenie i ochłodzenie urazu (protokół RICE – Rest, Ice, Compression, Elevation). Kończynę unieruchamia się przy pomocy bandażu lub opaski elastycznej, a przy silnym skręceniu często też łuski gipsowej lub ortezy. Podaje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, aby zredukować obrzęk i ból. W razie podejrzenia niestabilności (stopień II–III) i przy dużym przemieszczeniu, konieczna może być interwencja chirurgiczna – rekonstrukcja zerwanych więzadeł. Po operacji stosuje się zwykle gips lub stabilizator na kilka tygodni. Bez względu na metodę leczenia, kluczowe jest przywrócenie pełnej ruchomości i siły mięśni w następnych etapach.
Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego
Rehabilitacja rozpoczyna się zazwyczaj po ustąpieniu największego bólu i obrzęku, czyli po kilku dniach od urazu. Ważne jest wprowadzenie stopniowych ćwiczeń poprawiających zakres ruchu: ruchy stopy w górę i w dół, rotacje i ruchy na boki. Fizjoterapeuta stosuje także techniki manualne, aby przywrócić prawidłowe ślizganie się kości w stawie skokowym. Kiedy zakres ruchu wraca do normy, włącza się ćwiczenia wzmacniające mięśnie goleni i stopy (np. wspięcia na palce, elastyczna taśma oporowa). Trening równowagi jest kluczowy – stosuje się ćwiczenia stanie na jednej nodze, kołyski i poduszki równoważne. Dzięki temu pacjent uczy się kontrolować staw skokowy i zapobiegać kolejnym urazom. Cały proces rehabilitacji trwa kilka tygodni i powinien być dostosowany do stopnia skręcenia oraz indywidualnych możliwości chorego.