Czym jest rehabilitacja po zwichnięciu barku?

Rehabilitacja po zwichnięciu barku to specjalistyczny proces usprawniania stawu ramiennego po urazie, podczas którego głowa kości ramiennej uległa dyslokacji z panewki. Po nastawieniu barku i unieruchomieniu kończyny celem fizjoterapii jest przywrócenie pełnej sprawności oraz zapobieganie nawrotom urazu. Rehabilitacja obejmuje stopniowe przywracanie zakresu ruchu w barku, wzmacnianie mięśni stabilizujących staw (głównie mięśnie obręczy barkowej) oraz edukację pacjenta. Terapia może zawierać ćwiczenia rotacyjne, trening stabilności i techniki manualne, aby odzyskać siłę i koordynację ramienia.

Etapy rehabilitacji po zwichnięciu barku

Rehabilitacja po zwichnięciu barku rozpoczyna się od stabilizacji i unieruchomienia stawu (np. w ortezie lub temblaku), aby zapewnić optymalne warunki gojenia tkanek. W pierwszych dniach po nastawieniu zaleca się ćwiczenia usprawniające innych części ciała – ruchy palców, łokcia, głębokie oddechy oraz delikatną pracę mięśni przykręgosłupowych, co zapobiega przykurczom. Już wówczas wykonuje się izometryczne ćwiczenia barku, które pobudzają krążenie bez ruchu stawu. W kolejnej fazie (po 3-4 tygodniach) wprowadza się ćwiczenia czynne w ograniczonym zakresie. Fizjoterapeuta stosuje mobilizacje stawu oraz delikatne rozciąganie, aby stopniowo przywrócić pełny zakres ruchu. Pacjent wykonuje aktywne zgięcie, odwiedzenie i rotacje ramienia bez bólu. Z czasem ćwiczenia stają się dynamiczne – dodaje się obciążenia, gumy oporowe oraz elementy stabilizujące łopatkę. W fazie zaawansowanej kładzie się nacisk na pełną kontrolę ruchu ramienia oraz unikanie nadmiernych obciążeń. Końcowym celem jest nauka stabilizacji statycznej i dynamicznej stawu (wzmocnienie mięśni rotatorów, mięśnia naramiennego i obręczy barkowej) oraz ćwiczenia propriocepcji, które pozwalają bezpiecznie powrócić do aktywności i sportu.

Kinezyterapia i ćwiczenia po zwichnięciu barku

W rehabilitacji barku po zwichnięciu kluczową rolę odgrywają odpowiednio dobrane ćwiczenia. Na wstępnym etapie są to przede wszystkim kołysanki barku i ruchy bierne, pozwalające na delikatne rozruszanie stawu. Z czasem wprowadzane są ćwiczenia czynne, które angażują mięśnie otaczające bark. Wśród nich znajdują się m.in.:

• ćwiczenia zwiększające zakres ruchu, takie jak unoszenie ramienia do przodu i na bok (zgięcie i odwodzenie) wykonywane w bezbolesnym zakresie;
• rozciąganie tylnej i dolnej części stawu ramiennego, aby poprawić elastyczność mięśni;
• wzmacnianie mięśni obręczy barkowej, np. ćwiczenia na mięsień naramienny (unoszenie ramienia z lekkim oporem) oraz mięśnie rotatorów (rotacje wewnętrzne i zewnętrzne z taśmą rehabilitacyjną);
• ćwiczenia stabilizujące łopatkę i prawidłową postawę, np. wspinanie ramion do boku przy ścianie z przytrzymaniem;
• ćwiczenia propriocepcji, czyli poprawiające czucie głębokie stawu ramiennego (np. równoważne na niestabilnym podłożu z uniesioną ręką).

Ważne jest, aby wszystkie ćwiczenia wykonywać łagodnie i w tempie dostosowanym do możliwości pacjenta. Z czasem można dodawać dodatkowe obciążenia (taśmy, lekkie ciężarki) i bardziej złożone ruchy funkcjonalne. Systematyczna praca nad zwiększeniem zakresu ruchu i wzmocnieniem mięśni zapewnia przywrócenie pełnej sprawności barku.

Zalecenia i profilaktyka po zwichnięciu barku

Po przebyciu zwichnięcia barku ważne jest zapobieganie nawrotom urazu. Fizjoterapeuta instruuje pacjenta, jak unikać gwałtownych ruchów ramieniem oraz nadmiernego obciążania kończyny. Zaleca się unikanie przeciążających ćwiczeń i sportów kontaktowych przynajmniej przez kilka miesięcy. W codziennych czynnościach warto zadbać o prawidłową postawę ciała i rozkład obciążenia – na przykład nosić torbę na drugim ramieniu lub plecach. Podnoszenie cięższych przedmiotów lepiej rozłożyć na kilka mniejszych czynności.

Pacjent powinien regularnie wykonywać zalecone ćwiczenia domowe, co pozwoli utrwalić efekty rehabilitacji i wzmocnić mięśnie stabilizujące staw barkowy. Zaleca się kontynuowanie ćwiczeń wzmacniających przez kilka tygodni po zakończeniu terapii, co umożliwia pełną odbudowę mięśni i więzadeł. Pomocne są również techniki relaksacyjne (np. delikatny masaż lub ciepłe okłady), które zmniejszają napięcie mięśni i ból. Pamiętanie o zasadach profilaktyki – stopniowym zwiększaniu wysiłku i unikaniu przeciążeń – pozwoli pacjentowi bezpiecznie wrócić do aktywności fizycznej bez obaw o kolejny uraz.