Czym jest rehabilitacja po złamaniu obojczyka?

Rehabilitacja po złamaniu obojczyka to proces usprawniania funkcji kończyny górnej po uszkodzeniu tej kości. Celem leczenia fizjoterapeutycznego jest zmniejszenie bólu, obrzęku oraz przywrócenie pełnej ruchomości barku i ramienia. Fizjoterapeuta dobiera indywidualny plan ćwiczeń, który stopniowo poprawia mobilność stawu oraz wzmacnia mięśnie obręczy barkowej. Terapia obejmuje m.in. ćwiczenia oddechowe, izometryczne, rozciąganie oraz mobilizacje tkanek. Dzięki systematycznym ćwiczeniom pacjent odzyskuje sprawność i pełną siłę mięśni ramienia.

Etapy rehabilitacji po złamaniu obojczyka

Proces rehabilitacji po złamaniu obojczyka dzieli się na kilka etapów, które uwzględniają czas po zabiegu oraz możliwości ruchowe pacjenta. W pierwszej fazie (zazwyczaj w pierwszych tygodniach po urazie) stosuje się stabilizację kończyny i unieruchomienie w temblaku lub ortezie, aby umożliwić zrost kostny. Już w tym okresie fizjoterapeuta kieruje uwagę na ćwiczenia oddechowe oraz aktywizację mięśni tułowia i obręczy barkowej w zmniejszonym zakresie ruchu, stosując techniki izometryczne, które zapobiegają przykurczom i zanikom mięśni. W kolejnej fazie, po około 3–6 tygodniach, wprowadza się ćwiczenia czynne: powolne ruchy ramieniem (zgięcia, odwodzenia) w granicach komfortu oraz mobilizacje stawu i techniki rozciągania, by stopniowo przywrócić pełny zakres ruchu. W fazie zaawansowanej dominuje wzmacnianie mięśni obręczy barkowej i obręczy łopatkowej, ćwiczenia stabilizacyjne oraz nauka kontroli ruchu ramienia. Etapy terapii są dostosowywane indywidualnie – pacjent przechodzi do kolejnego etapu po osiągnięciu zakładanych celów z poprzedniego.

Kinezyterapia i ćwiczenia rehabilitacyjne po złamaniu obojczyka

Kluczowym elementem rehabilitacji obojczyka jest kinezyterapia, czyli program specjalistycznych ćwiczeń. Bezpośrednio po usunięciu unieruchomienia pacjent wykonuje proste ruchy bierne i czynne w obrębie barku i ramienia, stopniowo zwiększając zakres ruchu. Ćwiczenia rozpoczynają się od kołysanek barku (unoszenia i opuszczania ramienia wzdłuż tułowia) oraz od napięć izometrycznych mięśni obręczy barkowej (np. napinanie barków bez odrywania ich od ciała). W kolejnych tygodniach terapeuta wprowadza ćwiczenia aktywne, jak zginanie, odwodzenie oraz rotacje ramienia, a także elementy ćwiczeń stabilizujących łopatkę i postawę.

• Odwodzenie ramienia: uniesienie ręki bokiem do poziomu lub powyżej, pomagające zwiększyć zakres ruchu w stawie barkowym.
• Przyciąganie łopatek: ściąganie ramion do tyłu (ćwiczenie na mięśnie międzyłopatkowe) w celu poprawy postawy i stabilizacji stawu.
• Rotacje barku: wykonywane z lekkim oporem (np. taśmą), wzmacniające mięśnie rotatorów i poprawiające kontrolę stawu.
• Izometryczne napinanie mięśni: statyczne napięcia różnych grup mięśniowych bez ruchu stawu, zapobiegające zanikom i utrzymujące siłę.
• Rozciąganie mięśni: delikatne rozciąganie m.in. tylnej strony barku oraz bicepsa, poprawiające elastyczność tkanek.

Wraz z postępami rehabilitacji możliwe jest dodanie obciążenia do ćwiczeń (np. lekkie hantle lub gumy), aby wzmocnić mięśnie obręczy barkowej. Równie istotne jest wykonywanie ćwiczeń stabilizacyjnych oraz ćwiczeń propriocepcji (np. równoważnych), które wpływają na lepszą kontrolę pozycji kończyny. Systematyczna praca nad koordynacją, siłą i zakresem ruchu umożliwia pełny powrót do sprawności.

Zalecenia i profilaktyka po złamaniu obojczyka

W rehabilitacji po złamaniu obojczyka ważne są także zalecenia terapeutyczne i odpowiednia profilaktyka. Pacjent powinien unikać obciążania barku i podnoszenia ciężkich przedmiotów przynajmniej do czasu stabilnego zrostu kostnego. Warto dbać o ergonomiczną postawę ciała – drobne przedmioty lepiej podnosić całym tułowiem, a nie tylko ręką. Podczas snu zaleca się spanie na plecach lub zdrowym boku, co odciąża kontuzjowaną kończynę. Istotne jest też systematyczne wykonywanie zaleconych ćwiczeń domowych oraz technik relaksacyjnych. Odpowiedni odpoczynek i unikanie przeciążeń stawu barkowego pozwalają zredukować ból i obrzęk. Po zakończeniu formalnej rehabilitacji warto nadal ćwiczyć i dbać o prawidłową postawę ciała w życiu codziennym. Dzięki takim działaniom pacjent może w pełni powrócić do aktywności bez ryzyka powikłań.