Czym jest rehabilitacja po złamaniu nadgarstka?

Rehabilitacja po złamaniu nadgarstka to proces usprawniania ręki po urazie kości przedramienia lub nadgarstka (najczęściej kości promieniowej). Celem fizjoterapii jest odzyskanie pełnej ruchomości nadgarstka, dłoni i palców oraz przywrócenie siły mięśniowej. Ćwiczenia zmniejszają obrzęk i ból po zdjęciu gipsu, eliminują sztywność stawów i przyspieszają zrost kości. Specjalny program terapeutyczny obejmuje mobilizacje stawów, ćwiczenia czynne i bierne nadgarstka oraz trening chwytu. Systematyczna rehabilitacja pozwala pacjentowi odzyskać sprawność i wrócić do codziennych czynności bez bólu.

Kiedy rozpocząć rehabilitację nadgarstka

Rehabilitację nadgarstka rozpoczyna się zazwyczaj po usunięciu unieruchomienia (gipsu lub opatrunku), co następuje po około 4–6 tygodniach od złamania. W czasie noszenia gipsu można już wykonywać ćwiczenia palców i barku, aby zapobiec przykurczom i zachować krążenie. Po zdjęciu unieruchomienia fizjoterapeuta wprowadza delikatne ćwiczenia ruchomości: zginanie, prostowanie i odwodzenie nadgarstka w granicach komfortu. Celem jest stopniowe zwiększenie zakresu ruchu bez bólu. W pierwszej fazie rehabilitacji stosuje się także techniki fizykalne (zimne okłady, pole magnetyczne), aby zmniejszyć obrzęk i ból. Z czasem ćwiczenia stają się bardziej aktywne i ukierunkowane na wzmocnienie mięśni przedramienia, a cały proces może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, zależnie od ciężkości złamania.

Ćwiczenia po złamaniu nadgarstka

W początkowej fazie rehabilitacji nadgarstka dominują proste ćwiczenia mobilizacyjne i izometryczne. Pacjent wykonuje ruchy palcami (zaciskanie i otwieranie pięści) oraz śrubowania nadgarstka (obracanie dłonią w obie strony). Następnie wprowadza się ćwiczenia z podporą dłoni: zginanie i prostowanie nadgarstka trzymając rękę na stole lub w dłoni fizjoterapeuty. Dodatkowo stosuje się miękkie piłeczki do ściskania, które wzmacniają mięśnie przedramienia i palców. Kolejnym etapem są ćwiczenia z elastyczną taśmą oporową lub lekkimi hantlami – np. odwodzenie i przywodzenie ręki oraz zginanie nadgarstka z oporem. Ważne są też ćwiczenia stabilizujące nadgarstek i prostowanie palców pod okiem terapeuty.

• Ruchy nadgarstka do góry i do dołu, zablokowane w łokciu – przywracają zakres ruchu.
• Zaciskanie piłeczki – wzmacnia mięśnie nadgarstka i palców.
• Przeciąganie rąk (wyciskanie) – ćwiczenia budujące siłę chwytu.
• Przenoszenie przedmiotów – np. nakrętek czy kulki pomiędzy palcami, poprawiają precyzję i czucie.
• Rozciąganie nadgarstka – np. pociąganie palców drugą dłonią, co zwiększa elastyczność tkanek.

Wraz z postępami w rehabilitacji ćwiczenia stają się bardziej złożone. Dodawane jest obciążenie (gumy, hantle), a pacjent uczy się naprzemiennej pracy siłowej i rozciągania. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń terapeuty – regularne ćwiczenia oraz kontynuacja gimnastyki ręki w domu przyspieszają powrót do pełnej sprawności.

Czas trwania rehabilitacji nadgarstka i zalecenia

Długość rehabilitacji nadgarstka zależy od rodzaju złamania i postępów pacjenta. W łagodnych przypadkach wystarczą kilka tygodni ćwiczeń, w poważniejszych – nawet kilka miesięcy. Kluczowa jest systematyczność – ćwiczenia należy wykonywać codziennie, także po zakończeniu formalnego programu fizjoterapii. Po zdjęciu gipsu ręka często jest osłabiona, dlatego cierpliwość jest niezbędna. Terapeuta stopniowo zwiększa intensywność ćwiczeń i zakres ruchu, dopasowując terapię do możliwości pacjenta.

Pacjent powinien nadal dbać o nadgarstek – unikać dźwigania ciężkich przedmiotów i wykonywać regularnie delikatne ćwiczenia, np. kilkuminutową gimnastykę przed snem. Fizjoterapeuta zaleca kontynuowanie ćwiczeń siłowych i mobilizacyjnych przez kilka tygodni po zakończeniu rehabilitacji, co pozwala utrzymać efekty terapii. Przydatne mogą być masaże lub krioterapia (chłodne okłady) zmniejszające napięcie i obrzęk. Dzięki konsekwencji i przestrzeganiu zaleceń pacjent odzyskuje pełną sprawność i może wrócić do aktywności bez ryzyka nawracającego bólu.