Czym jest lordoza lędźwiowa?

Lordoza lędźwiowa to naturalne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym skierowane ku przodowi. Fizjologiczna lordoza lędźwiowa umożliwia amortyzację wstrząsów podczas ruchu i utrzymanie stabilnej postawy ciała. Prawidłowy kąt lordozy u dorosłego wynosi zwykle około 20-45 stopni (mierzony metodą Cobba). Zarówno zbyt mała (plecy płaskie), jak i zbyt duża (plecy wklęsłe) wartość tego kąta oznacza zaburzenie postawy. Lordoza kształtuje się wraz z wiekiem – u niemowląt kręgosłup jest początkowo niemal prosty, a lordoza pojawia się, gdy dziecko staje i chodzi. Utrzymanie zdrowej lordozy jest kluczowe dla zdrowia kręgosłupa – jej zaburzenia prowadzą do przewlekłych bólów krzyża i przeciążeń międzykręgowych.

Rola lordozy lędźwiowej

Lordoza lędźwiowa pełni istotną funkcję biomechaniczną. Działa jak naturalna sprężyna – pochłania siły wstrząsowe podczas chodzenia, biegania czy skakania. Zapewnia stabilność miednicy i utrzymanie wyprostowanej sylwetki ciała. Dzięki lordozie ciężar górnej części ciała jest efektywnie przekazywany na kości miednicy i kończyny dolne, a nie na struktury kręgosłupa. Współdziałając z mięśniami głębokimi tułowia, lordoza pomaga w utrzymaniu równowagi i zapobiega urazom.

• Amortyzacja wstrząsów – lordoza łagodzi siły działające na kręgosłup, chroniąc kręgi i dyski.
• Stabilizacja postawy – krzywizna wspiera mięśnie brzucha i pleców w utrzymaniu równowagi.
• Rozkład obciążeń – równomierne przenoszenie ciężaru ciała na miednicę i nogi.

Lordoza lędźwiowa należy do czterech fizjologicznych krzywizn kręgosłupa (obok lordozy szyjnej oraz kifozy piersiowej i krzyżowej). Ich współdziałanie nadaje sylwetce kształt litery S, co jest fundamentem zdrowej postawy i efektywnego poruszania się. Brak lordozy obniża amortyzację, natomiast jej nadmiar przeciąża dolne stawy kręgosłupa. Dlatego zachowanie prawidłowego kształtu lordozy lędźwiowej to podstawa profilaktyki bólów pleców.

Zaburzenia lordozy lędźwiowej

Obniżona lub nadmierna lordoza lędźwiowa stanowi wadę postawy.

Lordoza spłaszczona (plecy płaskie) to całkowite lub częściowe wyprostowanie łuku lędźwiowego. Kręgosłup traci wówczas naturalną sprężystość i amortyzację – kręgi są bardziej obciążone. Pacjenci z taką wadą często skarżą się na bóle krzyża i sztywność tułowia. Często towarzyszy temu mniejsze napięcie mięśni brzucha i słaba praca mięśni pleców.

Lordoza pogłębiona (hiperlordoza) to nadmierne wygięcie kręgosłupa. Osoby z tą wadą mają wyraźnie wypięte pośladki i brzuch, co sprawia, że patrząc z boku sylwetka jest mocno wygięta do tyłu. Nadmierna lordoza wywołuje silne napięcie w dolnych partiach pleców i często prowadzi do bólów lędźwiowych. Przykładem jest postawa pleców wklęsłych, gdzie miednica jest mocno pochylona ku przodowi.

• Lordoza obniżona – kręgosłup lędźwiowy staje się prawie prosty; charakteryzuje się sztywną postawą bez amortyzacji.
• Lordoza pogłębiona – dolny odcinek kręgosłupa jest mocno zaokrąglony; górna część sylwetki może kompensacyjnie przejść w kifozę.
• Lordoza adaptacyjna – np. kompensuje skoliozę lub wady kończyn.

Nieprawidłowa lordoza zwiększa ryzyko urazów i przeciążeń. Dlatego każde odstępstwo od normy wymaga ćwiczeń korekcyjnych, aby przywrócić równowagę mięśniową i właściwą postawę.

Ćwiczenia korygujące lordozę lędźwiową

Dobór ćwiczeń korekcyjnych zależy od rodzaju zaburzenia lordozy. Główne zasady to wzmocnienie osłabionych mięśni oraz rozciągnięcie nadmiernie napiętych. Przykładowe ćwiczenia:

• Plank (deska) – aktywizuje mięśnie głębokie brzucha i pośladków, stabilizując odcinek lędźwiowy.
• Unoszenie miednicy (tzw. mostek) – w leżeniu na plecach zgięte nogi, unoszenie bioder wzmacnia mięśnie pośladków i brzucha.
• Skłony tułowia do przodu – siedząc lub stojąc z prostymi nogami, skłon do przodu rozciąga tylną taśmę ciała (mięśnie nóg i pleców).
• Rozciąganie zginaczy bioder – wysoki wykrok lub leżenie na brzuchu z podparciem bioder rozluźniają napięte mięśnie przednie uda.
• Ćwiczenia równoważne – np. stanie na jednej nodze w postawie wyprostowanej aktywuje mięśnie stabilizujące.
• Ćwiczenia w wodzie – ruch w basenie odciąża kręgosłup i umożliwia ćwiczenia bez obciążenia.

Przy głębokiej lordozie zaleca się głównie wzmacnianie mięśni brzucha i pośladków. Przy lordozie spłaszczonej – wzmacnianie prostowników grzbietu. Kluczowa jest też nauka neutralnego ustawienia miednicy (np. przez przyciąganie pępka do kręgosłupa) podczas codziennych czynności. Regularne ćwiczenia pod nadzorem fizjoterapeuty stopniowo zmniejszają zaburzenia lordozy i redukują dolegliwości bólowe.