Czym jest fizjoterapia w chorobie zwyrodnieniowej stawów?

Fizjoterapia w chorobie zwyrodnieniowej stawów to kompleks działań mających na celu złagodzenie bólu i poprawę ruchomości stawów dotkniętych zwyrodnieniami. Artroza polega na stopniowym zużywaniu się chrząstki stawowej, co prowadzi do ograniczenia ruchu i dolegliwości bólowych podczas obciążania stawów. W terapii fizjoterapeutycznej pacjent uczy się bezpiecznych wzorców ruchu, wzmacnia odpowiednie grupy mięśni oraz zwiększa elastyczność tkanek, co zmniejsza dolegliwości bólowe i poprawia sprawność dotkniętych stawów.

Jakie są cele fizjoterapii w chorobie zwyrodnieniowej stawów?

Podstawowym celem fizjoterapii w chorobie zwyrodnieniowej stawów jest zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz zachowanie jak największej sprawności stawów. Terapia dąży do poprawy zakresu ruchu w zajętych stawach i wzmocnienia mięśni otaczających staw, co zwiększa jego stabilizację i odciąża chore struktury. Fizjoterapia uczy pacjenta prawidłowych wzorców ruchu i ergonomii, np. bezpiecznego wstawania czy chodzenia, co pomaga uniknąć dodatkowych uszkodzeń. Długofalowo pomaga to utrzymać aktywność i zapobiegać sztywności.

Celem terapii jest też zwiększenie wytrzymałości mięśni oraz poprawa ogólnej kondycji pacjenta. Regularne ćwiczenia pomagają ograniczyć sztywność stawów oraz poprawić krążenie krwi i limfy w obrębie stawów. Dzięki temu pacjent może dłużej prowadzić samodzielne i aktywne życie, minimalizując negatywne skutki choroby zwyrodnieniowej.

Jakie metody stosuje się w rehabilitacji choroby zwyrodnieniowej stawów?

Rehabilitacja w chorobie zwyrodnieniowej stawów opiera się przede wszystkim na ćwiczeniach ruchowych i fizykoterapii. Pacjent wykonuje indywidualnie dobrane ćwiczenia ruchowe mające na celu wzmocnienie mięśni wokół dotkniętych stawów oraz utrzymanie lub zwiększenie zakresu ich ruchu. Zalecana jest aktywność o małym obciążeniu stawów, na przykład pływanie lub jazda na rowerze. Dzięki ruchowi następuje poprawa ruchomości stawu i zmniejszenie sztywności tkanek.

Ćwiczenia fizyczne

W terapii wykorzystuje się ćwiczenia izometryczne i izotoniczne, które wzmacniają mięśnie nóg, rąk czy tułowia bez nadmiernego obciążania stawów. Przykładowe ćwiczenia to unoszenie pięt i palców w siadzie, wznosy bioder leżąc na plecach, ćwiczenia na piłce rehabilitacyjnej lub lekkie przysiady przy oparciu. Regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających, np. skłonów tułowia czy rozciąganie mięśni uda, pomaga zwiększyć elastyczność i zakres ruchu stawów. Ćwiczenia najlepiej wykonywać kilkakrotnie w ciągu dnia dla utrzymania ruchomości.

Fizykoterapia i terapie manualne

Fizjoterapeuci mogą wspomagać leczenie zabiegami fizykalnymi. Stosuje się m.in. ultradźwięki, laseroterapię i prądy przeciwbólowe (np. TENS lub prądy interferencyjne), które przyspieszają regenerację tkanek i łagodzą stan zapalny. Ciepłe okłady, kąpiele parafinowe lub prysznice naprzemienne (ciepło-zimno) relaksują mięśnie i zmniejszają ból. Masaż leczniczy rozluźnia mięśnie okolicy stawu i poprawia ukrwienie, co wspiera ogólną sprawność stawu.

Przykłady ćwiczeń i terapii w chorobie zwyrodnieniowej stawów

W leczeniu artrozy stosuje się różnorodne ćwiczenia i metody wspomagające. Przykłady zalecanych form to:

• Aqua aerobik i pływanie – aktywności w wodzie zmniejszają obciążenie stawów, jednocześnie wzmacniając mięśnie i poprawiając zakres ruchu.
• Ćwiczenia wzmacniające – na przykład lekki trening siłowy (np. z taśmami oporowymi lub lekkimi ciężarkami) w celu wzmocnienia mięśni otaczających bolący staw.
• Stretching (rozciąganie) – łagodne rozciąganie mięśni uda, łydek czy obręczy barkowej, aby zwiększyć elastyczność tkanek i ruchomość stawu.
• Ćwiczenia równowagi – np. stanie na jednej nodze lub chodzenie po nierównej powierzchni, co poprawia stabilizację i zapobiega upadkom.
• Fizykoterapia – zabiegi takie jak ciepłe parafinowe okłady, zimne kompresy czy prądy przeciwbólowe (TENS) przynoszą ulgę i redukują sztywność.
• Jazda na rowerze stacjonarnym lub nordic walking – utrzymanie aktywności fizycznej bez nadmiernego obciążania stawów biodrowych i kolanowych.

Dodatkowo zaleca się zabiegi fizjoterapeutyczne, takie jak masaż relaksacyjny czy drenaż limfatyczny, które poprawiają krążenie i przyspieszają regenerację. Systematyczne wykonywanie tych działań pomaga poprawić komfort ruchu i funkcjonowanie stawów. Regularna fizjoterapia pozwala pacjentom dłużej zachować niezależność oraz ograniczyć potrzebę stosowania leków przeciwbólowych.