Co to są kręgi szyjne?

Kręgi szyjne to siedem drobnych kręgów tworzących górną część kręgosłupa (C1–C7). Pierwszy z nich (atlas) i drugi (axis) mają unikalną budowę umożliwiającą duży zakres ruchów głowy – skinienie i obrót. Kręgi szyjne podtrzymują czaszkę i chronią rdzeń kręgowy oraz tętnice kręgowe. Dzięki nim możliwe jest zginanie, prostowanie, obracanie i pochylanie głowy. Bóle szyi często występują przy przeciążeniach mięśni karku lub urazach takich jak „smagnięcie biczem” (whiplash). Rehabilitacja obejmuje ćwiczenia mobilizacyjne, wzmacnianie mięśni szyi oraz naukę prawidłowej postawy głowy podczas codziennych czynności.

Budowa kręgów szyjnych

Kręgi szyjne mają charakterystyczną budowę. Oto najważniejsze elementy:

• Atlas (C1) – nie posiada trzonu ani wyrostka kolczystego. Tworzy połączenie z czaszką, co umożliwia skinienie głowy (ruch „tak”).
• Kręg obrotowy (Axis, C2) – posiada wyrostek obrotowy (ząb) osadzony w atlasie, co pozwala na obrót głowy.
• Kręgi C3–C6 – typowe kręgi szyjne z rozwidlonymi wyrostkami kolczystymi i otworami poprzecznymi dla tętnic kręgowych.
• Kręg C7 – posiada długi wyrostek kolczysty, wyczuwalny u nasady szyi (tzw. kręg wystający).

Funkcje kręgów szyjnych

Kręgi szyjne odpowiadają za dużą ruchomość i stabilność szyi. Pozwalają na obrót, zginanie i prostowanie głowy we wszystkich płaszczyznach. Dzięki nim można skinąć głową („przytaknąć”), obrócić ją w bok oraz pochylić do przodu lub tyłu. Ochrona to także ich zadanie – kręgi chronią rdzeń kręgowy i mają otwory poprzeczne, przez które przechodzą tętnice doprowadzające krew do mózgu. Podsumowując:

• Nośność i stabilność – utrzymują głowę (~4-5 kg) i zachowują prawidłową postawę ciała.
• Szeroki zakres ruchów – atlas i obrotnik pozwalają na obrót głowy o około 90° w każdą stronę oraz wykonanie zgięcia i wyprostu.
• Ochrona – kręgi szyjne tworzą kanał dla rdzenia kręgowego, a ich otwory poprzeczne chronią tętnice doprowadzające krew do mózgu.

Zaburzenia i rehabilitacja kręgów szyjnych

Dolegliwości kręgów szyjnych obejmują bóle karku, drętwienie ramion czy zawroty głowy. Przyczyną mogą być urazy (np. whiplash), zwyrodnienia czy przeciążenia spowodowane niewłaściwą postawą. W rehabilitacji stosuje się mobilizacje kręgów, ćwiczenia wzmacniające mięśnie szyi oraz naukę prawidłowego ustawienia głowy podczas codziennych czynności. Przykłady terapii i ćwiczeń:

• Przeciążenia – długotrwałe pochylanie głowy (np. przed komputerem) powoduje ból i napięcie karku.
• Urazy – gwałtowny wstrząs lub uderzenie (np. w wypadku samochodowym) może spowodować urazy szyi lub kręgozmyk.
• Ćwiczenia rehabilitacyjne – wzmacnianie mięśni karku (np. unoszenie głowy leżąc na brzuchu) oraz delikatne rozciąganie szyi.

Systematyczne ćwiczenia poprawiają zakres ruchu szyi, zmniejszają napięcie mięśni i pomagają odzyskać komfort ruchu.